Câu hỏi nhức nhối mà những ai đã “qua cầu đoạn trường” thấm thía tự hỏi thường là: “tại sao người đó đối xử tệ bạc vậy mà mình phải khó khăn lắm mới dứt được?”. Một cách lý trí, khi chúng ta nhận ra chuyện tình cảm của mình gặp vấn đề thì chia tay thường là cách giải quyết dứt điểm nhất. Ấy vậy mà làm khó hơn nói biết chừng nào. Cho dù thực tế mọi điều rành rành rằng chia tay là hợp lý, cảm xúc dùng dằng “bỏ thì thương, vương thì tội” cứ khiến bạn phân vân, ngay cả khi không có lý do ràng buộc nào như con cái, tài sản chung, quan hệ hợp tác kinh doanh hay thậm chí bất kỳ điều khoản ly hôn nào. Vậy thì điều gì thật sự ngăn cản người trong cuộc? Tại sao tâm lý con người lại phức tạp đến thế? Khoa học xã hội đã giải thích điều này. Sự hiểu biết này có thể giúp chúng ta nhận biết cơ chế hành vi của mình và đối phương, để ta tự giải phóng bản thân và xoa dịu chính mình, vượt qua đau khổ mà không lụy tình. Hơn thế, ta thấy được không phải là nạn nhân duy nhất và vĩnh viễn. Có rất nhiều kẻ đau khổ như ta, đều có thể thoát khỏi hay thay đổi được tình thế, chỉ cần có hiểu biết. Dưới đây là bảy nguyên nhân giải thích vì sao chấm dứt mối quan hệ đau khổ lại khó khăn đến vậy dựa trên nền tảng ứng dụng khoa học xã hội. 1. Nhịp yêu đứt quãng Người đó chợt đến chợt đi, nói yêu đương nồng thắm và biến mất. Người đó yêu ta cuồng si, rồi tuyên bố rằng chẳng ai thèm đoái hoài đến ta. Những thông điệp lẫn lộn này ập đến dồn dập hoặc nảy ra từ từ, khiến ta hoang mang liệu rằng mình có thể cải hóa người này trở nên tốt hơn, làm người đó hạnh phúc hơn và bị mắc dính vào việc gây sự chú ý hoặc tạo ảnh hưởng lên họ. Nếu người đó toàn đối xử tệ với ta, rời bỏ họ sẽ dễ dàng hơn. Nhưng không, lâu lâu họ sẽ “thả thính” cho ta chút cảm giác được "yêu", rồi lại biến mất. Đó chính là nguyên nhân khiến ta kiên trì chèo kéo, hòng hy vọng cứu vãn mối quan hệ “tốt đẹp như xưa”. 2. Quy luật phớt tỉnh, hay “chạy tình, tình theo” Thuở đầu, ta là cả thế giới với người ấy. Dần dà, có vẻ như người đó không còn thích thú quan tâm đến ta nữa. Bạn có từng nghe “Theo tình tình chạy, chạy tình tình theo”? Tương tự, người tỏ ra thờ ơ thông thường là người “trên cơ” hơn. Tương tự với việc trả giá khi mua hàng vậy, nếu tỏ ý dợm bước đi, ta có thể sẽ mua được giá hời hơn. Trong tình cảm cũng thế, từ chuyện yêu đương đến quan hệ họ hàng. Một người có thể tỏ vẻ xa cách, thờ ơ, thoắt ẩn thoắt hiện, lảng vảng chung quanh và cố ý tạo vài cảm xúc ấn tượng, thật ra họ đang cố tích lũy quyền năng để trấn áp bạn đó. Nếu tiếp tục cho phép điều đó diễn ra, liệu rằng bạn đang “cứu” mối quan hệ hay tự làm khổ mình? 3. Bí mật chung tạo nên mối ràng buộc quyền năng Theo nhà xã hội học Georg Simmel, đặc tính của mối quan hệ giữa hai cá nhân hay nhóm được quyết định bởi mức độ bí mật của chính mối quan hệ đó. Nghiên cứu cho thấy trong những mối quan hệ lành mạnh, các bên hầu như luôn rõ ràng minh bạch với nhau. Trong một mối quan hệ đau khổ, “kẻ nguy hiểm” cố ý chỉ bày tỏ một phần của sự thật hòng thao túng, lấn lướt, thậm chí dẫn dắt quyết định của ta. Khi ngoại tình, họ cũng tạo sự thân thiết với người khác một cách bí ẩn mà ta không thể biết được. Ta không muốn chấm dứt quan hệ vì không biết mình bị lừa dối, hoặc chính những mối quan hệ ngoài luồng kia có thể khiến ta thấy “điên máu” muốn dành lại bằng mọi cách. Giờ thì bạn biết rồi đấy, giữ bí mật trong mối quan hệ là góp phần tạo nên những mối "tình tay ba". 4. Xung đột nhận thức Sự tồn tại của hai niềm tin trái ngược đồng thời chính là dấu hiệu của mối quan hệ đau khổ. "Tôi yêu anh ấy" và "Vậy mà ảnh đối xử tệ bạc với tôi" là ví dụ điển hình. Trường hợp "Đó là em gái tôi nên tôi phải giúp đỡ" và "Nó mượn tiền tôi mà có trả bao giờ" cũng tương tự. Sự xung đột này khiến ta quanh quẩn trong mớ cảm xúc hỗn độn, trì hoãn khó chọn lựa điều tốt nhất cho sức khỏe và hạnh phúc bản thân. 5. Ngụy biện về chi phí chìm "Chi phí chìm" là các khoản đầu tư “một đi không trở lại”. Tâm lý “chim té sợ cành cong”, sai lầm trong quá khứ khiến chúng ta có khuynh hướng phóng đại thiệt hại nếu ngừng nỗ lực hàn gắn, và gia tăng nguy cơ đánh giá thấp những mất mác nếu tiếp tục giữ mối quan hệ. Điều này không chỉ đúng trong kinh doanh mà còn cả trong chuyện tình cảm. Đặc biệt trong một mối quan hệ đau khổ, chúng ta thường cho rằng chỉ cần mình cố gắng thêm chút nữa, đối phương có thể sẽ “nghĩ lại” mà thay đổi, sẽ tử tế và thậm chí trân trọng mình. Ta phớt lờ mọi bằng chứng bất lợi cho ảo tưởng đó, kiên trì vun đắp, hy vọng và chờ đợi, đến khi niềm tin vô căn cứ đó quật ta gục ngã trong đau đớn. Sẽ đắng, nhưng rồi cũng đến lúc cần đối diện với tận cùng sự thật. 6. Phủ nhận chi phí cơ hội Ngày nào còn ở trong mối quan hệ đau khổ đó, ta vẫn đang tự tước quyền được tận hưởng cuộc sống hạnh phúc với bạn đời biết khuyến khích, nâng đỡ và yêu thương chân thành. Một khi chỉ tập trung vào những rắc rối, đau đớn, dằn vặt trong tình yêu đau khổ, ta mất đi cơ hội đến với thế giới của niềm vui, kết nối, tự do, và hạnh phúc. như mặt trăng vẫn ở đó, dù khuất sau mây mù, chỉ khi thấy được những lựa chọn khác, ta mới có thể lựa chọn nhằm giảm thiểu chi phí cơ hội, ngay cả trong chuyện tình cảm. 7. Mệt mỏi và thiếu quyết đoán Một mối quan hệ đau khổ mang lại cảm giác mệt mỏi ròng rã ngày này qua ngày khác bởi ta cứ phải đấu tranh nội tâm rằng nên bỏ hay vương. Các nghiên cứu về khoa học thần kinh cho rằng, việc phải quyết định trong tình huống này thật sự đòi hỏi một năng lượng tâm trí đáng kể, có thể khiến ta bị kiệt sức. Bởi vậy, sự chần chừ này khiến ta trở nên thiếu quyết đoán và ngày càng mơ hồ về các lựa chọn hay hệ lụy có thể, gây nên sự phán đoán sai lệch về những được mất khi dứt áo hay ở lại. Như đã nói, khuynh hướng thổi phồng thiệt hại khi buộc phải chấm dứt một mối tình đau khổ và nguy cơ đánh giá thấp những mất mác nếu vẫn duy trì quan hệ đó làm cho một người ngày càng dùng dằng và thật sự trì hoãn quyết định. Tóm lại, dưới góc nhìn của khoa học xã hội, chúng ta có cơ hội hiểu được bản chất lạm dụng trong một mối quan hệ đau khổ. Quan trọng hơn nữa, ta có thể hiểu hơn về bản thân, về cách tâm trí vận hành, về những điều nhạy cảm khiến chúng ta chưa dám dứt khoát. Để từ đó, ta có thể dùng năng lượng để giải phóng bản thân, trở nên độc lập và vun đắp một mối quan hệ yêu thương chân thành, hạnh phúc bền lâu.
|
Lời nhủBí quyết nuôi dưỡng tình yêu Archives
July 2017
Categories |